„Obóz na Przemysłowej (1942-1945) – łódzkie ślady po śląskich dzieciach” był tematem 176. Muzealnego Czwartku, który odbył się 1 czerwca w Muzeum Miasta Mysłowice. Wykład wygłosiła Jolanta Sowińska-Gogacz z łódzkiego Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu oraz współautorka książki „Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi”.
W 1942 roku w Łodzi przy ulicy Przemysłowej Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny przeznaczony wyłącznie dla dzieci. Teren pod obóz został wyodrębniony z Litzmannstadt Ghetto. Okupanci więzili tam dzieci i młodzież polską od 6. do 16. roku życia, ale przywożone tam były także niemowlęta. Kierowano tam najczęściej bezdomnych chłopców i dziewczęta głównie ze Śląska, Wielkopolski, Pomorza, Mazowsza, z Łodzi i okolic. Liczną grupę stanowiła także młodzież z ruchu oporu, dzieci członków organizacji podziemnych, w większości z Poznania i Mosiny. Uwięzione dzieci musiały wykonywać niewolniczą pracę i były przetrzymywane w prymitywnych warunkach.
– Zależy mi na terenie Śląska i Wielkopolski, ponieważ właśnie z tych regionów okupant przywiózł do obozu na Przemysłową najwięcej polskich dzieci – mówi Jolanta Sowińska-Gogacz, prelegentka.
Jak komentuje współautorka książki „Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi”, w Polsce zaczęło się mówić o obozie na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Wówczas dzieci, które go przeżyły, nabrały dorosłości i śmiałości, aby o tym drastycznym pobycie opowiedzieć.
– Wtedy też powstał pomnik pękniętego serca w Łodzi, powstała książka na ten temat i film fabularny „Twarz anioła”. Wtedy Polska sobie o tym obozie przypomniała. Później nastąpiło kilka dekad ponownej ciszy. Obecnie od kilku lat my w Łodzi robimy wszystko, aby ten obóz mógł się Polsce znowu przypomnieć – dodaje Jolanta Sowińska-Gogacz.
Wykład był połączony z otwarciem dwóch wystaw IPN-u „Dzieci z Przemysłowej – niemiecki obóz w Łodzi 1942-45” oraz „Ukradzione dzieciństwo”.
Jolanta Sowińska-Gogacz – pracownik działu edukacji Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu. Kulturoznawca i pedagog, absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka obszernej dokumentacji – pisanej, fotograficznej i filmowej – związanej z łódzkim obozem na Przemysłowej, współautorka wielu inicjatyw medialnych i edukacyjnych upamiętniających losy obozowych dzieci. Współautorka książki „Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi” napisanej wraz z Błażejem Torańskim, której kapituła Instytutu Pamięci Narodowej przyznała nominację do tytułu Książki historycznej roku 2022 im. Oskara Halickiego w kategorii Wspomnienia.
